De mens schept en creëert. Een treffend voorbeeld daarvan zagen we op donderdag 2 oktober. Een paard, gemaakt door mensenhanden uit Zuid-Afrika en van hart en ziel voorzien door drie Nederlandse puppeteers, liep de immense Erasmusbrug in Rotterdam over, op weg naar het Nieuwe Luxor Theater. De mens is echter ook heel goed in vernielen. En dat zagen we terug in de voorstelling zelf, die de gruwelen van oorlog laat zien vanuit het perspectief van een paard en een jongeman.

Na 4 maanden in Carré Amsterdam te hebben gestaan was het gisteren dus de beurt aan Rotterdam om kennis te maken met War Horse. Een wereldhit met meer dan 5 miljoen bezoekers en momenteel ook te zien in theaters in Londen, Noord Amerika, Groot-Brittanië en Ierland, Berlijn en Zuid-Afrika. In juni vond de grote Nederlandse première al plaats, 2 oktober was het startpunt van de Nederlandse tour. Het was tegelijkertijd de 100e voorstelling na de première in Amsterdam.

In War Horse wordt een niet te bevatten tragedie met miljoenen doden teruggebracht tot een verhaal van een man en een paard en daarmee krijgt de Eerste Wereldoorlog een gezicht. In de eerste akte zien we hoe een veulen terechtkomt bij het Britse gezin Narracott. Vader Ted (Bas Keijzer), moeder Rose (Annick Boer) en zoon Albert (Kay Greidanus). Albert wint stap voor stap het vertrouwen van het veulen dat de naam Joey krijgt. Een paar jaar later is Joey een volwassen jachtpaard en zijn hij en Albert onafscheidelijk van elkaar. Vader Ted is echter spelbreker als hij een weddenschap afsluit met zijn broer Arthur (Filip Bolluyt), met wie hij in onmin leeft. Als het Joey lukt een ploeg voort te trekken krijgt Ted het aankoopbedrag voor Joey terug van Arthur. Lukt hem dat niet dan krijgt Arthur Joey. Het is een weddenschap die goed afloopt en later in het verhaal zelfs de redding van Joey blijkt te zijn. De tweede spelbreker is de Eerste Wereldoorlog. Ted verkoopt Joey voor 100 pond aan het Britse leger, waar bij de cavalerie toen nog van echte paarden gebruik werd gemaakt. Albert wordt gedwongen afscheid te nemen van Joey, die op weg gaat naar het slagveld in Frankrijk.

De tweede akte speelt zich volledig af in Frankrijk, waar we zien hoe Joey samen met een ander paard, Topthorn, de oorlog doorkomt. Een zware tijd: eerst als aanvalspaarden in Britse dienst, vervolgens buitgemaakt door de Duitsers, waar ritmeester Friedrich Müller (Jochum ten Haaf) zich over hen ontfermt en redt van een wisse dood door hen als trekpaarden in te zetten bij gewondentransporten. Later worden beide paarden ingezet voor het transport van een kanon en dat leidt tot de dood van Topthorn. Door het tossen van een munt in niemandsland komt Joey weer in het bezit van het Britse leger en wordt hij meer dood dan levend herenigd met Albert, die inmiddels als militair ook in Frankrijk is beland.

Een groot verhaal, teruggebracht tot menselijke proporties, waar het publiek al vanaf de eerste scène in wordt meegezogen. Bij het zien van Joey als veulen vergeet je al meteen dat je niet naar een echt paard zit te kijken en het sterke spel van de acteurs zorgt ervoor dat je vergeet dat dit een toneelstuk is. Mooi, realistisch spel, nergens over the top. Bas Keijzer en Annick Boer zijn als echtpaar prachtig om te zien. Hij ietwat sullig, hard werkend om het hoofd boven water te houden. Maar ook met menselijke gebreken. Zij onbeholpen, maar vol liefde en zorg voor man en zoon. Kay Greidanus overtuigt met zijn frisse spel niet alleen als tiener, maar ook als soldaat, enkele jaren later in het verhaal. Ook Filip Bolluyt valt op, zowel in zijn rol als Arthur als in de tweede akte als militair. Jochum ten Haaf en Claire Schuyffel (Emilie) zijn heerlijk om te zien en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Zoals Remco Sietsema, die als Songmen prachtige ondersteunende liederen zingt, zichzelf begeleidend op trek- en mondharmonica. Het geldt eigenlijk voor het hele ensemble. Mooi samenspel, mooi geënsceneerd, werkelijk een genot om naar te kijken.

De meeste indruk maken toch de paarden, Joey en Topthorn, en hun puppeteers. Waanzinnig mooi zijn de scènes tussen beide paarden, al dan niet met mensen op hun rug. Zoals de scène op het moment dat ze voor het eerst met elkaar te maken krijgen en zich elkaars rivalen voelen. Rivaliteit die langzaam omslaat in vriendschap en zorg voor elkaar. Er zijn geen woorden nodig om dat in beeld te brengen, maar de subtiele bewegingen van de puppeteers zijn daarvoor voldoende. Ook het moment dat Joey in doodsangst verkeerd als hij in het prikkeldraad verstrikt raakt, maar ook het moment dat hij Emilie troost en geruststelt: het is allemaal prachtig om te zien.

De perfecte belichting, de rook, het verder lege toneel, het draagt allemaal bij aan een voorstelling die uitstekend in elkaar zit en van begin tot eind boeit. Een eind waar bij het slotapplaus ook nog terecht de aandacht wordt gevestigd op Hein Gerrits, die als gans (liever gezegd met zijn gans) simpelweg ontroert. Cast, crew en creatives hebben met War Horse echt iets moois gecreëerd.

War Horse is tot en met 7 december, en van 4 maart tot en met 22 maart nog te zien in het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. Daarnaast van 11 december t/m 4 januari in Breda, van 8 januari t/m 1 februari in Groningen, van 5 februrai t/m maart in Apeldoorn en van 1 april t/m 19 april in Heerlen.