Hoe kun je een nieuwe versie maken van een van de allermooiste musicals ooit in Nederland gespeeld? Met die vraag in mijn achterhoofd ging ik naar de perspresentatie van Fiddler on the Roof.
Een vioolspeler op het dak, hoe een oud verhaal tijdloos nieuw kan zijn
Mijn ouders hadden hem gezien in 1966 in Carré, ze gingen nooit naar theater want daar was geen geld voor, maar deze moesten ze zien en ze waren op slag verkocht. Ik groeide op met de stem van Lex Goudsmit, met zijn Traditie en het avondgebed met Golde. Elk woord, elke interpretatie zit in mijn geheugen gebrand. Het ging over joden en over oorlog en vervolging, mijn ouders konden een deel van hun geschiedenis erin kwijt.
Daarmee steeg het uit boven een gewone musical, daarmee werd het van hen en van al die mensen die kwamen kijken. Een unieke en emotionele belevenis die antwoord gaf en nu geeft op de grote vraag: hoe houd je vast wat van waarde is, en wat zowel warm als verstikkend kan zijn, vast in een wereld die verandert.
Wat wordt dat dan in 2017? 51 jaar, eigenlijk mijn hele leven , later. Wordt dat net zo fenomenaal?
Ik zal het maar verklappen. Ja. Zelfs de generatie van mijn moeder, de oorspronkelijke doelgroep van de versie in 1966, zal ervaren dat dat wat Anatevka zo groot maakte, zo intens, zo adembenemend, dat dat gebleven is. En dat alle veranderingen ten dienste staan van één doel: dit prachtige stuk, een aanklacht tegen uitsluiting en mensen op de vlucht jagen, meegeven aan nieuwe generaties.
Ruut Weissman, zelf joods, zocht en vond een vorm van nu. Daarvoor haalde hij eerst de joodse folklore en cliches eraf. Mensen van nu kennen dat niet meer (de mensen in 1966 natuurlijk wel). Maar daarna legde hij er diepere joodse lagen in. Meer identiteit, minder buitenkant. De crew vierde gisteren Joods nieuwjaar. Thomas Acda kreeg zangles van een Joodse voorzanger. Ze gingen te raden bij een rabbi.
Daarna werd er iets nieuws gebouwd. Joodser én breder. Het verhaal van vervolging en uitsluiting is anno 2017 nog net zo actueel, en dat vertaalt zich in een colourblind cast, in taal van nu, in kleding en aankleding van nu.
Maar dan, als je dat allemaal doet: wat is er dan? Is het er dan nog? Dat bijzondere? Dat weet je als de cast gaat zingen. Dan kruipt tekst en taal nog net zo diep onder je huid. Zelfs als de tekst in je hoofd anders is dan die je hoort. Als de Speelman op het dak een Vioolspeler is geworden (Een lettergreep meer, waardoor in de eerste zin al weet: dit is nieuw en gedurfd) dan nog is er geen ontkomen aan de ontroering. De gretige prachtig zingende cast waar het speelplezier van afspat raakt is spot on. De choreografie is nu al prachtig, hoe moet dat in het theater zijn.
Thomas Acda is een nieuwe Tevje. Het is Thomas’Tevje, zoals Lex Goudsmit zijn Tevje was. Het is wennen, beetje weemoedig, maar tegelijk geeft het troost, dit verhaal gaat door, dit verhaal van een gewone man die overeind blijft ondanks alle ellende, die hoop houdt ondanks alles, dat verhaal gaat door voor nieuwe generaties. En het is prachtig. Wij kwamen nu al ontroerd naar buiten.
Zien dus. Allemaal. Neem je kinderen mee en je moeder en je vader. En zing daarna met zijn allen van Traditie en Dagen en Nachten. Omdat het zo prachtig is wat muziek, theater en kunst kunnen betekenen.
Fiddler on the Roof is mogelijk gemaakt door een uniek samenwerkingsverband van theaters en producenten verenigd in de theater alliantie. De productie is in handen van Stage entertainment.
Door: Elise Kant
Daarmee steeg het uit boven een gewone musical, daarmee werd het van hen en van al die mensen die kwamen kijken. Een unieke en emotionele belevenis die antwoord gaf en nu geeft op de grote vraag: hoe houd je vast wat van waarde is, en wat zowel warm als verstikkend kan zijn, vast in een wereld die verandert.
Wat wordt dat dan in 2017? 51 jaar, eigenlijk mijn hele leven , later. Wordt dat net zo fenomenaal?
Ik zal het maar verklappen. Ja. Zelfs de generatie van mijn moeder, de oorspronkelijke doelgroep van de versie in 1966, zal ervaren dat dat wat Anatevka zo groot maakte, zo intens, zo adembenemend, dat dat gebleven is. En dat alle veranderingen ten dienste staan van één doel: dit prachtige stuk, een aanklacht tegen uitsluiting en mensen op de vlucht jagen, meegeven aan nieuwe generaties.
Ruut Weissman, zelf joods, zocht en vond een vorm van nu. Daarvoor haalde hij eerst de joodse folklore en cliches eraf. Mensen van nu kennen dat niet meer (de mensen in 1966 natuurlijk wel). Maar daarna legde hij er diepere joodse lagen in. Meer identiteit, minder buitenkant. De crew vierde gisteren Joods nieuwjaar. Thomas Acda kreeg zangles van een Joodse voorzanger. Ze gingen te raden bij een rabbi.
Daarna werd er iets nieuws gebouwd. Joodser én breder. Het verhaal van vervolging en uitsluiting is anno 2017 nog net zo actueel, en dat vertaalt zich in een colourblind cast, in taal van nu, in kleding en aankleding van nu.
Maar dan, als je dat allemaal doet: wat is er dan? Is het er dan nog? Dat bijzondere? Dat weet je als de cast gaat zingen. Dan kruipt tekst en taal nog net zo diep onder je huid. Zelfs als de tekst in je hoofd anders is dan die je hoort. Als de Speelman op het dak een Vioolspeler is geworden (Een lettergreep meer, waardoor in de eerste zin al weet: dit is nieuw en gedurfd) dan nog is er geen ontkomen aan de ontroering. De gretige prachtig zingende cast waar het speelplezier van afspat raakt is spot on. De choreografie is nu al prachtig, hoe moet dat in het theater zijn.
Thomas Acda is een nieuwe Tevje. Het is Thomas’Tevje, zoals Lex Goudsmit zijn Tevje was. Het is wennen, beetje weemoedig, maar tegelijk geeft het troost, dit verhaal gaat door, dit verhaal van een gewone man die overeind blijft ondanks alle ellende, die hoop houdt ondanks alles, dat verhaal gaat door voor nieuwe generaties. En het is prachtig. Wij kwamen nu al ontroerd naar buiten.
Zien dus. Allemaal. Neem je kinderen mee en je moeder en je vader. En zing daarna met zijn allen van Traditie en Dagen en Nachten. Omdat het zo prachtig is wat muziek, theater en kunst kunnen betekenen.
Fiddler on the Roof is mogelijk gemaakt door een uniek samenwerkingsverband van theaters en producenten verenigd in de theater alliantie. De productie is in handen van Stage entertainment.
Door: Elise Kant
