'Voor Miss Saigon hadden ze speciaal een pruik voor me gemaakt met lange zwarte haren,' vertelt Li-Tong Hsu ons als ze ons de ruimte laat zien waar medewerkers van Malmö Opera de pruiken maken die tijdens hun voorstellingen worden gebruikt. 'Uiteindelijk heb ik die pruik helemaal niet gebruikt.'
Li-Tong met Kinky Boots in Zweden: als persoon leer ik hier veel van!
We zijn in het Zweedse Malmö en hebben een dag eerder, vrijdag 16 september, Kinky Boots gezien waarin Li-Tong de rol van Nicola speelt. Zaterdagmiddag, vóór de voorstelling van 18:00 uur, hebben we met haar afgesproken en leidt ze ons rond door de back offices van het theater. In de make-up ruimte wordt Oscar Pierrou Lindén (Lola) al onder handen genomen. Åsa Fång (Lauren) wacht in een andere stoel op haar beurt.
We lopen verder naar het podium en de grote ruimte daar omheen en komen regisseur Ronny Danielsson tegen. Zo ver het oog reikt zijn rekwisieten en kostuums van de musical te zien. ‘Dit is wel een leuke plek om een foto te maken’, zegt Li-Tong. ‘Wachten jullie even hier?’ Ze snelt weg en komt even later terug met de (kinky) boots die ze tijdens de finale aanheeft. Ze trekt de laarzen aan en poseert voor het rek met rode laarzen. Via de achterkant van het podium lopen we weer terug, richting kantine voor een kop koffie. Daar praten we verder. Halverwege het gesprek moet Li-Tong de make-up in, terwijl we het gesprek gewoon voortzetten. Daarna praten we verder in haar kleedkamer, tot het moment dat ze naar het podium moet voor de bijeenkomst met de cast.
Li-Tong is in Nederland vooral bekend van haar rol als Gigi in Miss Saigon en haar rol als Mimi in M-Lab’s Rent. Met Miss Saigon zette ze zichzelf ook op de kaart in Malmö. ‘Toen zeiden ze eigenlijk gelijk al dat ze me wilden terughebben voor toekomstige producties,’ zegt ze hierover. ‘In de afgelopen jaren waren er verschillende rollen waarvoor ze me konden gebruiken, maar dat kwam nooit goed uit qua timing. Here Lies Love in Londen overlapte bijvoorbeeld net weer met een show hier, toen kwam Rent vorig jaar in Nederland en op een gegeven moment vertelden ze me dat ze iets leuks voor me hadden in Kinky Boots. En daarvoor heb ik toen gezegd dat ik niets anders zou aannemen en mijn agenda zou vrijhouden. Eerlijk gezegd had ik zelf nog niet gedacht aan Kinky Boots. Het was eigenlijk Malmö Opera die mijn ogen opende. Ik ben vervolgens research gaan doen en had ook al goede dingen gehoord over zowel Broadway als Londen. Het moest dus wel goed zijn. Ik had het script wel gelezen en had al getekend voordat ik de show in het theater had gezien. Een paar maanden terug heb ik, zonder verwachtingen, de show in Londen gezien en was helemaal verrast. Ik kwam het theater uit met een heel blij gevoel. De boodschap van de show – wees wie je bent – is natuurlijk ook heel mooi.’
Li-Tong speelt in Kinky Boots de rol van Nicola, de vriendin van Charlie. Beiden besluiten in het begin van de show om naar Londen te verhuizen, maar op dat moment krijgt Charlie het bericht dat zijn vader is overleden. Dat doet hem besluiten om de schoenenfabriek van zijn vader over te nemen waardoor zijn verhuizing naar Londen en zijn relatie met Nicola op een laag pitje wordt gezet. ‘Kinky Boots is nog vrij onbekend in Zweden, maar de reacties van het publiek zijn goed en de recensies waren ontzettend goed. De kaartverkoop begint nu ook echt goed te lopen en dat betekent dat we volgende maand al nagenoeg vol zitten. Alle producties verkopen goed hier en daarom kunnen ze ook zulke grote shows blijven maken. Deze show is heel anders dan in Londen. Het podium is groter en we hebben meer Angels dan daar. Kostuums en regie zijn heel anders, net als de choreografie. Maar ik denk dat hij net zo emotioneel is. Tijdens de repetities kreeg ik zelf soms tranen in mijn ogen, als Oscar stond te zingen. Misschien krijg je hier zelfs meer mee: de shownummers zijn groter qua spektakel dan in Londen. Sommige dingen zul je zelfs intenser ervaren dan de originele productie. Maar alles zit er in qua emotie en show. ’
‘Het Zweeds was in het begin best wel een handicap’, vertelt Li-Tong ons, ‘maar nu gaat dat goed. Ik had ook een taalcoach, waar ik tijdens de repetitieperiode bijna elke dag mee werkte. Zij is gisteren weer komen kijken en was echt superblij. Buiten het theater probeer ik ook wel Zweeds te spreken, ik kijk ook Zweedse tv en veel dingen komen ook wel weer terug. Miss Saigon is al weer twee en een half jaar geleden en als je de taal niet meer spreekt vergeet je ook weer veel dingen. Maar ik hoop echt dat ik deze keer weer meer leer en bijvoorbeeld ook een gesprek in het Zweeds kan voeren.’
Li-Tongs carrière begon in Engeland, waar ze deel uitmaakte van de cast van de tour-versie van The King & I. ‘Mijn zusje had een advertentie gezien in De Telegraaf en zij spoorde me aan om te gaan auditeren. Ik was derdejaars student en vond het wel een beetje vroeg. Weg van mijn familie, wat ik nog nooit had gedaan. Ik woonde toen wel op kamers maar elk weekend ging ik naar huis en hielp ik in het restaurant van mijn ouders. Ik wist ook niet of mijn ouders het wel goed zouden vinden dat ik naar het buitenland zou gaan. Maar uiteindelijk heb ik toen toch auditie gedaan. Heel relaxed omdat ik überhaupt nog niet wist of het wel zou gaan doen. En gewoon om te kijken hoe ver ik zou komen. En toen kreeg ik dus een rol en iedereen om me heen steunde me en zei dat ik dit moest doen. En toen ben ik er ook voor gegaan.’
‘Na The King & I ben ik naar China gegaan en heb tv-programma’s gepresenteerd in het Engels en het Chinees’, gaat ze door. ‘Daarna kwam ik weer terug naar Nederland voor Miss Saigon. Dat was best wel weer gek om na een paar jaar in het buitenland gezeten te hebben weer in het Nederlands te praten en te werken. Miss Saigon is altijd wel een droom geweest voor me. Toen ik naar China ging had ik die droom eigenlijk al opgegeven, in de veronderstelling dat Miss Saigon niet meer terug zou komen. In die periode ging ik terug voor vakantie, had ik al een tijdje daarvoor gepland, en toen deed ik meteen auditie. Heel toevallig was de regisseur Laurence Connor, en hem kende ik nog van The King & I waar hij kinderregisseur was. En dat werkte zo relaxed bij die auditie dat die goed ging en ik de rol van Gigi kreeg en understudy Kim en Ellen.
Van de Nederlandse versie van Miss Saigon rolde ze de Zweedse versie in. ‘Ronny Danielsson was in die tijd Miss Saigon al aan het plannen in Malmö en kwam kijken naar de productie in Utrecht. En hij mailde me en vertelde me dat hij graag wilde dat ik en een aantal andere castleden naar Zweden kwamen om te auditeren voor Miss Saigon.’ In Malmö kreeg Li-Tong de rol van Kim. ‘Gigi en Kim zijn heel verschillende karakters en het was super leuk om ze beiden te kunnen spelen. Gigi staat zo ver van mij af en dat maakt het juist leuk. Daar leer je ook het meeste van. En Kim was gewoon een droomrol. Daar kun je ook echt je hart en ziel in storten. ik had de rol van Kim in Nederland overigens al heel vaak gespeeld, als understudy.’
De Nederlandse taal werd toen natuurlijk wel omgezet in de Zweedse taal. ‘Ik moest het opeens in het Zweeds doen en dat was zó gek. Ik kende de show zo goed, de melodie, het verhaal, en ineens was het in een andere taal en moest ik mijn mond en tong op een andere manier gebruiken. De rol van Kim is natuurlijk heel groot, veel tekst, en toen ik het script kreeg vroeg ik mezelf al af waar ik aan begonnen was. Dit gaat gewoon niet lukken, dacht ik. Ik kon toen alleen maar knäckebrot zeggen en niet eens op de juiste manier.’
Li- Tong heeft inmiddels in diverse landen gewoond en gewerkt. Dat heeft zo zijn voor- en nadelen. ‘Soms mis ik wel het gevoel van ergens een thuis te hebben’, zegt ze daarover. ‘Nu heb ik dat niet hoor. Ik heb een tijdje in Londen gewoond en deelde daar een huis met een paar meiden. Dat heb ik ondertussen opgezegd maar als ik veel losse projecten heb dan is het wel lastig. Dan pak ik mijn koffer niet eens meer uit en leef ik echt uit mijn koffer. Maar hier valt het wel mee omdat ik hier een aantal maanden zit. Ik woon in een appartement van Malmö Opera. Maar als ik in Nederland een aantal projectjes achter elkaar had gehad dan zou ik wel super content zijn geweest. Maar het is nu eenmaal zo gelopen en ik vind deze ervaring echt geweldig. Het verrijkt me ook om in verschillende landen te leven en te werken en met verschillende mensen te werken en verschillende culturen. Als persoon leer ik daar heel veel van.’
We vragen haar verder hoe de voorbereidingen voor een voorstelling verlopen. ‘Eerst gaat iedereen de make-up in, afhankelijk van het schema’, zegt ze. ‘Dan is er een bijeenkomst op het toneel en worden er notes gegeven. Dan zingen we één nummer, het openingsnummer (The Most Beautiful Thing In The World) maar net tot het moment waar ik moet zingen. Daarna loop ik meestal naar de pianokamer en ga ik zelf inzingen. Dan ga ik terug naar mijn kleedkamer en drink ik iets of luister wat muziek. In het begin keek ik ook nog even mijn tekst door of luisterde ik nog even naar de audio’s van mijn taallessen. En dan kleed ik me om en ben ik Nicola. Ik vind het fijn om mezelf even terug te trekken en tot rust te komen en me te focussen op mijn teksten. Zweeds toch mijn zevende taal zo’n beetje, dus dat heb ik altijd wel even nodig. Ik heb zelf weinig scenes in deze show, maar als ik niet op het toneel sta dan zing ik backstage mee. Voordat ik weer het toneel oploop voor een scene dan ben ik altijd wel een paar minuten bezig om er weer in te komen.’
We zitten intussen in haar kleedkamer en praten verder over verschillende dingen. Dan horen we via de omroepinstallatie in het Zweeds de oproep om over vijf minuten op het toneel bijeen te komen. Het is een uur voor aanvang en tijd voor ons om afscheid te nemen. Li-Tong begeleidt ons weer naar de uitgang en spreken af elkaar na de voorstelling nog even te zien. Een voorstelling die zo mogelijk nog beter is dan die van de vorige dag, en dat terwijl Andreas Weise ons in de kantine vertelde dat gisteren één van de beste shows tot dat moment was in zijn ogen. De finale is spetterend en Li-Tong straalt als ze de staande ovatie van het publiek in ontvangst neemt.
Na afloop van de voorstelling lopen we naar de foyer, waar Li-Tong bijna tegelijkertijd komt aangelopen. We praten nog even wat na terwijl andere bezoekers om ons heen drommen voor een foto met Li-Tong. Ze geniet zichtbaar en poseert gewillig met jong en oud. ‘I still remember you from Miss Saigon’, zegt één van de mensen. Miss Saigon, de musical die haar een aantal jaren geleden naar Malmö voerde en waar ze geen pruik voor nodig had.
We lopen verder naar het podium en de grote ruimte daar omheen en komen regisseur Ronny Danielsson tegen. Zo ver het oog reikt zijn rekwisieten en kostuums van de musical te zien. ‘Dit is wel een leuke plek om een foto te maken’, zegt Li-Tong. ‘Wachten jullie even hier?’ Ze snelt weg en komt even later terug met de (kinky) boots die ze tijdens de finale aanheeft. Ze trekt de laarzen aan en poseert voor het rek met rode laarzen. Via de achterkant van het podium lopen we weer terug, richting kantine voor een kop koffie. Daar praten we verder. Halverwege het gesprek moet Li-Tong de make-up in, terwijl we het gesprek gewoon voortzetten. Daarna praten we verder in haar kleedkamer, tot het moment dat ze naar het podium moet voor de bijeenkomst met de cast.
Li-Tong is in Nederland vooral bekend van haar rol als Gigi in Miss Saigon en haar rol als Mimi in M-Lab’s Rent. Met Miss Saigon zette ze zichzelf ook op de kaart in Malmö. ‘Toen zeiden ze eigenlijk gelijk al dat ze me wilden terughebben voor toekomstige producties,’ zegt ze hierover. ‘In de afgelopen jaren waren er verschillende rollen waarvoor ze me konden gebruiken, maar dat kwam nooit goed uit qua timing. Here Lies Love in Londen overlapte bijvoorbeeld net weer met een show hier, toen kwam Rent vorig jaar in Nederland en op een gegeven moment vertelden ze me dat ze iets leuks voor me hadden in Kinky Boots. En daarvoor heb ik toen gezegd dat ik niets anders zou aannemen en mijn agenda zou vrijhouden. Eerlijk gezegd had ik zelf nog niet gedacht aan Kinky Boots. Het was eigenlijk Malmö Opera die mijn ogen opende. Ik ben vervolgens research gaan doen en had ook al goede dingen gehoord over zowel Broadway als Londen. Het moest dus wel goed zijn. Ik had het script wel gelezen en had al getekend voordat ik de show in het theater had gezien. Een paar maanden terug heb ik, zonder verwachtingen, de show in Londen gezien en was helemaal verrast. Ik kwam het theater uit met een heel blij gevoel. De boodschap van de show – wees wie je bent – is natuurlijk ook heel mooi.’
Li-Tong speelt in Kinky Boots de rol van Nicola, de vriendin van Charlie. Beiden besluiten in het begin van de show om naar Londen te verhuizen, maar op dat moment krijgt Charlie het bericht dat zijn vader is overleden. Dat doet hem besluiten om de schoenenfabriek van zijn vader over te nemen waardoor zijn verhuizing naar Londen en zijn relatie met Nicola op een laag pitje wordt gezet. ‘Kinky Boots is nog vrij onbekend in Zweden, maar de reacties van het publiek zijn goed en de recensies waren ontzettend goed. De kaartverkoop begint nu ook echt goed te lopen en dat betekent dat we volgende maand al nagenoeg vol zitten. Alle producties verkopen goed hier en daarom kunnen ze ook zulke grote shows blijven maken. Deze show is heel anders dan in Londen. Het podium is groter en we hebben meer Angels dan daar. Kostuums en regie zijn heel anders, net als de choreografie. Maar ik denk dat hij net zo emotioneel is. Tijdens de repetities kreeg ik zelf soms tranen in mijn ogen, als Oscar stond te zingen. Misschien krijg je hier zelfs meer mee: de shownummers zijn groter qua spektakel dan in Londen. Sommige dingen zul je zelfs intenser ervaren dan de originele productie. Maar alles zit er in qua emotie en show. ’
‘Het Zweeds was in het begin best wel een handicap’, vertelt Li-Tong ons, ‘maar nu gaat dat goed. Ik had ook een taalcoach, waar ik tijdens de repetitieperiode bijna elke dag mee werkte. Zij is gisteren weer komen kijken en was echt superblij. Buiten het theater probeer ik ook wel Zweeds te spreken, ik kijk ook Zweedse tv en veel dingen komen ook wel weer terug. Miss Saigon is al weer twee en een half jaar geleden en als je de taal niet meer spreekt vergeet je ook weer veel dingen. Maar ik hoop echt dat ik deze keer weer meer leer en bijvoorbeeld ook een gesprek in het Zweeds kan voeren.’
Li-Tongs carrière begon in Engeland, waar ze deel uitmaakte van de cast van de tour-versie van The King & I. ‘Mijn zusje had een advertentie gezien in De Telegraaf en zij spoorde me aan om te gaan auditeren. Ik was derdejaars student en vond het wel een beetje vroeg. Weg van mijn familie, wat ik nog nooit had gedaan. Ik woonde toen wel op kamers maar elk weekend ging ik naar huis en hielp ik in het restaurant van mijn ouders. Ik wist ook niet of mijn ouders het wel goed zouden vinden dat ik naar het buitenland zou gaan. Maar uiteindelijk heb ik toen toch auditie gedaan. Heel relaxed omdat ik überhaupt nog niet wist of het wel zou gaan doen. En gewoon om te kijken hoe ver ik zou komen. En toen kreeg ik dus een rol en iedereen om me heen steunde me en zei dat ik dit moest doen. En toen ben ik er ook voor gegaan.’
‘Na The King & I ben ik naar China gegaan en heb tv-programma’s gepresenteerd in het Engels en het Chinees’, gaat ze door. ‘Daarna kwam ik weer terug naar Nederland voor Miss Saigon. Dat was best wel weer gek om na een paar jaar in het buitenland gezeten te hebben weer in het Nederlands te praten en te werken. Miss Saigon is altijd wel een droom geweest voor me. Toen ik naar China ging had ik die droom eigenlijk al opgegeven, in de veronderstelling dat Miss Saigon niet meer terug zou komen. In die periode ging ik terug voor vakantie, had ik al een tijdje daarvoor gepland, en toen deed ik meteen auditie. Heel toevallig was de regisseur Laurence Connor, en hem kende ik nog van The King & I waar hij kinderregisseur was. En dat werkte zo relaxed bij die auditie dat die goed ging en ik de rol van Gigi kreeg en understudy Kim en Ellen.
Van de Nederlandse versie van Miss Saigon rolde ze de Zweedse versie in. ‘Ronny Danielsson was in die tijd Miss Saigon al aan het plannen in Malmö en kwam kijken naar de productie in Utrecht. En hij mailde me en vertelde me dat hij graag wilde dat ik en een aantal andere castleden naar Zweden kwamen om te auditeren voor Miss Saigon.’ In Malmö kreeg Li-Tong de rol van Kim. ‘Gigi en Kim zijn heel verschillende karakters en het was super leuk om ze beiden te kunnen spelen. Gigi staat zo ver van mij af en dat maakt het juist leuk. Daar leer je ook het meeste van. En Kim was gewoon een droomrol. Daar kun je ook echt je hart en ziel in storten. ik had de rol van Kim in Nederland overigens al heel vaak gespeeld, als understudy.’
De Nederlandse taal werd toen natuurlijk wel omgezet in de Zweedse taal. ‘Ik moest het opeens in het Zweeds doen en dat was zó gek. Ik kende de show zo goed, de melodie, het verhaal, en ineens was het in een andere taal en moest ik mijn mond en tong op een andere manier gebruiken. De rol van Kim is natuurlijk heel groot, veel tekst, en toen ik het script kreeg vroeg ik mezelf al af waar ik aan begonnen was. Dit gaat gewoon niet lukken, dacht ik. Ik kon toen alleen maar knäckebrot zeggen en niet eens op de juiste manier.’
Li- Tong heeft inmiddels in diverse landen gewoond en gewerkt. Dat heeft zo zijn voor- en nadelen. ‘Soms mis ik wel het gevoel van ergens een thuis te hebben’, zegt ze daarover. ‘Nu heb ik dat niet hoor. Ik heb een tijdje in Londen gewoond en deelde daar een huis met een paar meiden. Dat heb ik ondertussen opgezegd maar als ik veel losse projecten heb dan is het wel lastig. Dan pak ik mijn koffer niet eens meer uit en leef ik echt uit mijn koffer. Maar hier valt het wel mee omdat ik hier een aantal maanden zit. Ik woon in een appartement van Malmö Opera. Maar als ik in Nederland een aantal projectjes achter elkaar had gehad dan zou ik wel super content zijn geweest. Maar het is nu eenmaal zo gelopen en ik vind deze ervaring echt geweldig. Het verrijkt me ook om in verschillende landen te leven en te werken en met verschillende mensen te werken en verschillende culturen. Als persoon leer ik daar heel veel van.’
We vragen haar verder hoe de voorbereidingen voor een voorstelling verlopen. ‘Eerst gaat iedereen de make-up in, afhankelijk van het schema’, zegt ze. ‘Dan is er een bijeenkomst op het toneel en worden er notes gegeven. Dan zingen we één nummer, het openingsnummer (The Most Beautiful Thing In The World) maar net tot het moment waar ik moet zingen. Daarna loop ik meestal naar de pianokamer en ga ik zelf inzingen. Dan ga ik terug naar mijn kleedkamer en drink ik iets of luister wat muziek. In het begin keek ik ook nog even mijn tekst door of luisterde ik nog even naar de audio’s van mijn taallessen. En dan kleed ik me om en ben ik Nicola. Ik vind het fijn om mezelf even terug te trekken en tot rust te komen en me te focussen op mijn teksten. Zweeds toch mijn zevende taal zo’n beetje, dus dat heb ik altijd wel even nodig. Ik heb zelf weinig scenes in deze show, maar als ik niet op het toneel sta dan zing ik backstage mee. Voordat ik weer het toneel oploop voor een scene dan ben ik altijd wel een paar minuten bezig om er weer in te komen.’
We zitten intussen in haar kleedkamer en praten verder over verschillende dingen. Dan horen we via de omroepinstallatie in het Zweeds de oproep om over vijf minuten op het toneel bijeen te komen. Het is een uur voor aanvang en tijd voor ons om afscheid te nemen. Li-Tong begeleidt ons weer naar de uitgang en spreken af elkaar na de voorstelling nog even te zien. Een voorstelling die zo mogelijk nog beter is dan die van de vorige dag, en dat terwijl Andreas Weise ons in de kantine vertelde dat gisteren één van de beste shows tot dat moment was in zijn ogen. De finale is spetterend en Li-Tong straalt als ze de staande ovatie van het publiek in ontvangst neemt.
Na afloop van de voorstelling lopen we naar de foyer, waar Li-Tong bijna tegelijkertijd komt aangelopen. We praten nog even wat na terwijl andere bezoekers om ons heen drommen voor een foto met Li-Tong. Ze geniet zichtbaar en poseert gewillig met jong en oud. ‘I still remember you from Miss Saigon’, zegt één van de mensen. Miss Saigon, de musical die haar een aantal jaren geleden naar Malmö voerde en waar ze geen pruik voor nodig had.
